ტყეები, სავანა და ჰიპოპოტამები: მეცნიერებმა საჰარას უდაბნოს მრავალი ათასი წლის წინანდელი კლიმატის მოდელირება შეძლეს

„ტყეები, სავანა და ჰიპოპოტამები: მეცნიერებმა საჰარას უდაბნოს მრავალი ათასი წლის წინანდელი კლიმატის მოდელირება შეძლეს
ფი­ნელ­მა და ბრი­ტა­ნელ­მა მკვლე­ვა­რებ­მა სა­ჰა­რას რე­გი­ონ­ში კლი­მა­ტუ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბის ის­ტო­რი­უ­ლი ქრო­ნო­ლო­გია შე­ის­წავ­ლეს, რო­მე­ლიც უდაბ­ნო­ში 800 000 წელ­ზე მეტი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და.

გა­მო­ცე­მა Nature Communications- შიგა­მოქ­ვეყ­ნე­ბულ სა­მეც­ნი­ე­რო სტა­ტი­ა­ში აღ­ნიშ­ნუ­ლია, რომ მო­დე­ლი­რე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით, გუნ­დმა შეძ­ლო ზუს­ტი კლი­მა­ტის დად­გე­ბა და შე­ავ­სო თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­ჰა­რას რე­გი­ო­ნის ის­ტო­რი­ა­ში გარ­კვე­უ­ლი ხარ­ვე­ზე­ბი.

“სა­ჰა­რის უდაბ­ნოს ციკ­ლუ­რი ტრანსფორ­მა­ცია მწვა­ნე სა­ვა­ნი­სა და ტყე­ე­ბი­დან უდაბ­ნომ­დე ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე დრა­მა­ტუ­ლი ცვლი­ლე­ბაა ჩვენს პლა­ნე­ტა­ზე. ჩვე­ნი კვლე­ვა ერთ-ერთი პირ­ვე­ლი კლი­მა­ტის მო­დე­ლი­რე­ბის კვლე­ვაა, რო­მელ­მაც აფ­რი­კის ტე­ნი­ა­ნი პე­რი­ო­დე­ბის სი­მუ­ლი­რე­ბა შეძ­ლო და და­ად­გი­ნა, რა­ტომ და რო­დის ხდე­ბო­და ეს მოვ­ლე­ნე­ბი“, – ამ­ბობს ჰელ­სინ­კის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის კლი­მა­ტუ­რი მეც­ნი­ე­რი ედუ­არდ არმსტრონ­გი.

მკვლე­ვა­რებ­მა გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ყუ­რა­დღე­ბა გა­ა­მახ­ვი­ლეს ე.წ აფ­რი­კის ტე­ნი­ან პე­რი­ოდ­ზე – რო­დე­საც აფ­რი­კის კონ­ტი­ნენ­ტის დიდი ნა­წი­ლი მცე­ნა­რე­ე­ბით იყო და­ფა­რუ­ლი. სი­მუ­ლა­ცი­ამ და­ა­დას­ტუ­რა დიდი ხნის ჰი­პო­თე­ზა, რომ აფ­რი­კის კლი­მა­ტის ცვლი­ლე­ბა დე­და­მი­წის ორ­ბი­ტა­ლუ­რი პრე­ცე­სი­ით (დე­და­მი­წის წარ­მო­სახ­ვი­თი ღერ­ძის დახ­რის ცვლი­ლე­ბა) იყო გა­მოწ­ვე­უ­ლი,რის ციკ­ლიც 21 000 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში გრძელ­დე­ბო­და. რო­გორც სხვა მო­ნა­ცე­მე­ბით და ტეს­ტე­ბით და­დას­ტურ­და, პრე­ცე­სია გუ­ლის­ხმობ­და პე­რი­ო­დულ დათ­ბო­ბას ჩრდი­ლო­ეთ ნა­ხე­ვარსფე­რო­ში და უფრო ინ­ტენ­სი­ურ მუ­სო­ნებს და­სავ­ლეთ აფ­რი­კა­ში, რა­მაც გა­მო­იწ­ვია ძა­ლი­ან ბევ­რი ბუ­ნებ­რი­ვი მოვ­ლე­ნა სა­ჰა­რას რე­გი­ონ­ში.

იმის ცოდ­ნა, თუ რო­დის იყო სა­ჰა­რა მწვა­ნე და და­სახ­ლე­ბუ­ლი სხვა­დას­ხვა ცხო­ვე­ლით, მოგ­ვცემს მეტ ინ­ფორ­მა­ცი­ას მთელ მსოფ­ლი­ო­ში ადა­მი­ა­ნის გავ­რცე­ლე­ბის პრო­ცე­სის შე­სა­ხებ.

“ჩრდი­ლო­ეთ აფ­რი­კა­ში ტე­ნი­ა­ნი პე­რი­ო­დე­ბის მო­დე­ლი­რე­ბით შეგ­ვიძ­ლია მეტი გა­ვი­გოთ ადა­მი­ა­ნის აფ­რი­კა­ში მიგ­რა­ცი­ის შე­სა­ხებ. ახლა უკე­თე­სად შეგ­ვიძ­ლია ადა­მი­ან­თა გავ­რცე­ლე­ბის მო­დე­ლი­რე­ბა და აფ­რი­კა­ში ჩვე­ნი გვა­რის ევო­ლუ­ცი­ის შეს­წავ­ლა“, – ამ­ბობს ჰელ­სინ­კის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის მეც­ნი­ე­რი მიკა ტა­ლა­ვა­ა­რა“.

წყარო: AMBEBI.GE