წლებია, წითელი ჯვარი სახელმწიფო სტრუქტურებთან ერთად აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში დაღუპულების საფლავებს ეძებს. 20 ივლისს კიდევ 13 ადამიანი დაკრძალეს, რომლებიც აფხაზეთის ომის დროს დაიღუპნენ და ოჯახებმა მათი ნეშტები მხოლოდ 30 წლის შემდეგ დაიბრუნეს. აფხაზეთიდან გადმოსვენებულებიდან 4 სამხედრო და 9 კი სამოქალაქო პირია, რომელთა პანაშვიდი თბილისში, სამების ტაძარში გაიმართა.
31 წლის შემდეგ ჩამოსვენებულთა შორისაა ერთი ოჯახის სამი წევრი – ანზორ თოდუა, გენადი თოდუა და ვახტანგ ჩიჩუა, რომელთაც ომის დროს მშობლიური აჩადარა არ დაუტოვებიათ, ისინი ოკუპანტებმა საკუთარი სახლის ეზოში უმოწყალოდ დახვრიტეს.
AMBEBi.GE ნაზი კოპალიანს ესაუბრა, რომელსაც ერთდროულად სამი ძვირფასი ადამიანის გარდაცვალების ცნობა მიუვიდა – მეუღლის, მამამთილის და მულის ქმრის. რესპოდენტი იმ ენითაუწერელ ტრაგედიაზე გვიამბობს, რომელიც მას და მის ოჯახს დაატყდა თავს.
“სოხუმთან ახლოს, სოფელ აჩადარაში ვცხოვრობდით. მე და ჩემმა მეუღლემ სოხუმის სუბტროპიკული უნივერსიტეტის მექანიზაციის ფაკულტეტი დავამთავრეთ, მე ქარხანაში – “სოხუმ ხელსაწყოში“ კონსტრუქტორად ვმუშაობდი, მეუღლე – გემშემკეთებელ ქარხანაში, ინჟინრის პოზიციაზე. ფეხით დავდიოდით სოხუმში, ბავშვებიც იქ დაგვყავდა საბავშვო ბაღში და ომამდე ასე გამოვზარდეთ სამი შვილი.
დაიწყო ავადსახსენებელი ომი, უფროსი გოგონა – ბაია მე-2 კლასში გადადიოდა, ლევანი – 5 წლის იყო, სოფო კი 2-ის. მე და ბავშვები ჯერ ჩემი დედ-მამის სახლში გადავედით, სოფელ განახლებაში (გულრიფშის რაიონი), ვინაიდან ჩვენი სახლი ლამის ფრონტის ხაზი იყო, მუდმივად ფრენდნენ თვითმფრინავები, ტანკები მიმოდიოდნენ და ვიდრე ძლიერი შეტაკებები დაიწყებოდა, მეუღლემ ოჯახს გაგვარიდა. მამამთილი და მეუღლე სახლში დარჩნენ, არ დაუტოვიათ იქაურობა. იმ დროს ჩემი მაზლი – სოსო ესენტუკში იყო წასული დასასვენებლად, ომი დაიწყო თუ არა, წამოვიდა, ძლივს ჩამოაღწია, გზები გადაკეტილი იყო და მაშინვე ფრონტზე წავიდა. ჩემს მეუღლეს პრობლემა ჰქონდა თვალებზე – ახლომხედველი იყო და ომში არ წაიყვანეს, თუმცა თავისებურად იბრძოლა – სახლ-კარს არ ტოვებდა. როცა დაბომბვები გახშირდა, ბებიას მიტოვებულ სახლში გადავედით, შემდეგ – ფოთში, შერიგება როცა მოხდა, უკან, შინ დავბრუნდით და სოხუმი როცა აიღეს, მაშინ გადმოვფრინდი უკვე თბილისში.
მე და ჩემი შვილები თვითმფრინავით წამოვედით სოხუმიდან. იმავე რეისზე ყოფილა ჩემი მაზლი – სოსო, ფრონტზე მძიმედ დაიჭრა ფეხში. მეუღლემ მითხრა, მგონი, სოსოც მანდ უნდა იყოს და გაიკითხეო. თვითმფრინავში ისეთი ქაოსი იყო, ბავშვებს მარტო ვერ დავტოვებდი, სოსო რომ მომეძებნა. თბილისში როცა ჩამოვფრინდით, საშინელი ქარი იყო და მესმის, ვიღაც მიძახის, გავიხედე და ავტობუსის კარში ჩემი მაზლი დავინახე, ტიროდა… მივედი, გამამხნევა, აბა, შენ იცი, ბავშვებს მიხედე და მერე მოგძებნითო. გადარჩა ჩემი მაზლი, ვეტერანთა ჰოსპიტალში უმკურნალეს და ჩვენ თვითონ მოვნახეთ, ძალიან ცუდი ჭრილობები ჰქონდა (ფეხზე მხოლოდ ძვლებიღა დარჩენოდა, ხორცი გამოჭმული ჰქონდა). სანამ სოსო მკურნალობდა, ჩვენ ქობულეთში წავედით ჩემს დასთან, რომელიც იქ ჩვენზე ადრე ჩავიდა. პანსიონატ „აისში“ დავბინავდით, სადაც 4 წელი ვიცხოვრეთ. იქ ყოფნისას დიდი ტრაგედია დამატყდა თავს, მესამე შვილი – სოფიკო დამეღუპა, რომელიც იმ წელს სკოლაში უნდა შესულიყო. მას მერე ვეღარ გავძელი ქობულეთში და თბილისში გადმოვედით…
“ორივე დაუხვრეტიათ, ამის შემხედვარე მამამთილს გულმა ვეღარ გაუძლო და იქვე ჩამოიხრჩო თავი”…
სენაკის სადგურზე რაღაც ცენტრი იყო და ადამიანები იქ ეძებდნენ ერთმანეთ. ჩემი მული დადიოდა ხშირად, მისი მეუღლის ოჯახი სენაკთან ახლოს ცხოვრობდა და იქ გაიგო სიმართლე – რა დატრიალდა ჩვენს ოჯახში. მარინამ შეიტყო, რომ სამივე – ჩემი მეუღლე, მამამთილი და მისი ქმარი ერთად დაიღუპნენ. ჯერ უთხრეს, სვანეთით, ჭუბერით მოდიოდნენ კაცებიო, მაგრამ ტყუილი აღმოჩნდა…